Szkoła specjalna

Szkoła specjalna – tym terminem obejmujemy wszystkie jej stopnie (przedszkola specjalne, szkołę podstawową zawodową i różne formy szkolenia dla dorosłych w ośrodkach zawodowej rehabilitacji). To instytucja , w której kształci i wychowuje się dzieci z różnymi zaburzeniami, upośledzeniami, które nie mogą uczęszczać do szkoły normalnej lub nie mogą sprostać wymogom tej szkoły.


Kształcenie specjalne – jest szerszym pojęciem; obejmuje zajmowanie się dzieckiem, nie tylko w szkole specjalnej, w jej murach, ale także poza klasami (w domu, na obozach, zajęciach pozalekcyjnych).



Szkolne placówki specjalne:



*

ośrodki wczesnej interwencji – placówki, w których przebywa dziecko od urodzenia do 7 roku życia; są to miejsca, gdzie rodzice otrzymują np. informacje jak postępować z dzieckiem
*

przedszkola specjalne – od 3 roku życia nawet do 10 roku; dla dzieci niewidomych, głuchych, upośledzonych umysłowo (umiarkowane i znaczne upośledzenie), dla dzieci przewlekle chorych
*

szkoły podstawowe specjalne:

*
o

dla dzieci upośledzonych umysłowo (w stopniu lekkim)
o

dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i częściowo znacznym (tzw. szkoły życia)
o

dla niewidomych
o

niesłyszących
o

niewidomych -upośledzonych umysłowo

*

gimnazjum
*

szkoły średnie:

*
o

zawodowe (dla upośledzonych w stopniu lekkim) przygotowujące do konkretnego zawodu
o

szkoły przysposobienia do pracy (przygotowują do różnych rodzajów pracy)
o

licea
o

technika

*

szkoły pomaturalne – 2 letnie
*

warsztaty terapii zajęciowej – od 16 roku życia, dla osób z umiarkowanym i znacznym stopniem upośledzenia; są to zajęcia rekreacyjne, wycieczki, terapa, rehabilitacja; osoby dostają kieszonkowe
*

domy pomocy społecznej – dla osób o różnych niepełnosprawnościach; część osób trafia tu od urodzenia, także w wyniku śmierci rodziców
*

mieszkania treningowe
*

ośrodki socjoterapii – dla osób niesłyszących
*

ośrodki szkolno – wychowawcze

Cele i zadania szkoły specjalnej:



*

stworzenie dziecku z odchyleniami od normy warunków pozytywnego rozwoju całokształtu jego osobowości
*

dobór odpowiednich form pracy dzieci, warunków organizacyjno-metodycznych
*

przygotowanie do prowadzenia aktywnego i twórczego życia
*

przygotowanie do zawodu
*

rozwijanie zainteresowań
*

przygotowanie różnych form spędzania wolnego czasu, aby osoby niepełnosprawne potrafiły same sobie ten czas zorganizować
*

wyrównywanie braków
*

zorganizowanie pełnej opieki specjalistycznej
*

przygotowanie młodzieży do tego, aby przyjęła swoje upośledzenie jako dane sobie warunki życiowe, z którymi musi się liczyć
*

osiągnięcie ogólnego rozwoju ucznia na takim poziomie, jaki jest mu dostępny
*

zapewnienie odpowiedniego i niezbędnego zaplecza (podwórze, ogród, las itp.)
*

odpowiednie przygotowanie kadry
*

zapewnienie bogactwa form pracy, form wychowawczych, dydaktycznych, integracyjnych.



Formy organizacyjne kształcenia i pomocy specjalnej:



*

nauczanie indywidualne w domu rodzinnym (dzieci mają przez to duże problemy w nawiązywaniu kontaktów z innymi)
*

zajęcia korekcyjno - wychowawcze (prowadzone w szkołach masowych)
*

klasy specjalne przy szkołach „normalnych”
*

niepełne szkoły filarne
*

organizowanie pomocy sąsiedzkiej – szkoła specjalna udostępnia własne urządzenia np. sportowe młodzieży z pobliskich szkół zwykłych lub innym zespołom, bądź też świadczy niektóre usługi np. krawieckie, naprawę aparatów, tv, na rzecz ludności. Idea ta zakłada, że nauczyciele i wychowawcy szkół specjalnych są zatrudnieni w szkołach zwykłych, a szkoły specjalne przyjmują w swe mury dzieci upośledzone.


Szkoła specjalna

Integracja w pedagogice specjalnej:



Przez zastosowanie urządzeń technicznych (zniesienie barier architektonicznych, pomoce itp.)

1.

Funkcjonalna – polega na tym, że osoby niepełnosprawne spędzają czas i żyją w warunkach razem z innymi (zdrowymi)
2.

Szkolna – (warunki tworzenia szkolnej integracji):

*

włączenie dzieci i młodzieży upośledzonej do zwykłych klas w zwykłych szkołach

*

dwóch nauczycieli

*

mała liczba dzieci w klasie, do 20 osób (od 2 do 4 osób niepełnosprawnych), w przedszkolach mniej
*

specjaliści dodatkowi (logopeda, psycholog, pedagog specjalny, rehabilitant, psychoterapeuta)
*

współpraca kadry z rodzicami
*

lepsze zaopatrzenie w pomoce dydaktyczne, rehabilitacyjne
*

ocena nauczycieli bardzo zróżnicowana i zindywidualizowana
*

decyzję o stopniu integracji podejmują rodzice



Zalety i wady systemu integracji:



Zalety:

*

klasy są mniej liczne
*

rodzice maja większy wpływ na to, co będzie działo się w szkole
*

lepsze przygotowanie i przystosowanie do życia
*

większa aktywność dzieci
*

zwracanie uwagi na osoby z odchyleniami od normy
*

poszerzenie wiedzy na temat ludzi upośledzonych
*

nauka tolerancji, akceptacji, empatii
*

uczenie się współdziałania
*

zniesienie barier architektonicznych
*

stawia nowe wyzwania dla nauczyciela, poznanie innych metod
*

najlepiej się sprawdza w przedszkolu



Wady:

*

nieprzystosowanie programów szkolnych do potrzeb dziecka
*

brak odpowiednich programów wychowania fizycznego i rekreacji
*

dzieci upośledzone zajmują gorsze miejsca w klasie
*

mniejsze oczekiwania wobec uczniów upośledzonych
*

niedostateczne zaopatrzenie w pomoce naukowe np. książki
*

zbyt liczne klasy – dziecko się gubi
*

rozpiętość wieku
*

ograniczone kontakty społeczne i socjalne, mimo iż zwolennicy twierdzą inaczej

Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych:

*

pozytywne – życzliwość, empatia, szacunek, chęć pomocy, akceptacja, tolerancja, współczucie)
*

negatywne – ignorancja, dyskryminacja, szykanowanie, izolowanie, unikanie, litość, poniżanie, wyśmiewanie, agresja fizyczna, obojętność – najgorszy rodzaj z postaw, gdyż traktuje się osobę jak powietrze)
*

ambiwalentne – uczucia przeciwstawne (ktoś mówi, że jest tolerancyjny, a później w praktyce jest zupełnie inaczej)



Postawy rodziców:

*

zbytnia troskliwość (nadopiekuńczość) – wyręczanie we wszystkim; rodzic nie daje szans na wykazanie się
*

odtrącenie: zupełne np. pozostawienie w szpitalu; psychiczne np. Brak akceptacji niepełnosprawności
*

niedocenianie możliwości dziecka
*

zbyt wysokie wymagania
*

niekonsekwencja np. rodzic raz jest surowy i wymagający, innym razem odwrotnie
*

akceptacja dziecka z jego niepełnosprawnością – rodzic wie jakie dziecko ma prawa i obowiązki; nie ma nierealistycznych wymagań ponad siły i możliwości dziecka



Fazy, które przechodzą rodzice po urodzeniu się dziecka niepełnosprawnego:



1.

szoku – zdenerwowanie, płacz, nerwice, wstyd, wrogość, kłótnie małżonków, lęk przed przyszłością, odrzucenie dziecka, obwinianie siebie nawzajem
2.

rozpaczy (kryzysu emocjonalnego) – okres depresji, rozpacz, przygnębienie, poczucie krzywdy i osamotnienia, zmiana planów, rezygnacja z pracy, smutek, większe nakłady materialne; rodzice uważają, że ich sytuacja jest beznadziejna
3.

przystosowania pozornego – mechanizmy obronne:

*

rezygnacja
*

negacja - zaprzeczenie niepełnosprawności
*

agresja – przeciwko sobie, małżonkowi, dziecku, lekarzom, społeczeństwu
*

poszukiwanie nowych środków (np. Uzdrowicieli)
*

wyczerpanie psychiczne

1.

akceptacji (konstruktywnego przystosowania się) – akceptacja zaistniałej sytuacji, relacje z dzieckiem poprawiają się, rodzice obdarzają je miłością, znika wstyd, odzyskanie wiary, pojawia się odpowiedzialność za dziecko