wtorek, 27 kwietnia 2010

Subdyscypliny pedagogiki specjalnej

Subdyscypliny pedagogiki specjalnej:

*

logopedia (terapia, rehabilitacja mowy)
*

oligofrenopedagogika (pedagogika osób z upośledzeniem umysłowym)
*

ped. korekcyjna (badania dzieci z mikrouszkodzeniami rozwojowymi, np. dysleksja, dysgrafia, zespół ADHD)
*

ped. resocjalizacyjna (zajmuje się osobami niedostosowanymi społecznie)
*

ped. terapeutyczna, lecznicza (zajmuje się osobami przewlekle chorymi)
*

praca socjalna (instytucjonalne wspomaganie osób niepełnosprawnych)
*

surdopedagogika (zajmuje się osobami z różnymi zaburzeniami słuchu)
*

tyflopedagogika (zajmuje się osobami niewidomymi)
*

ped. wybitnie zdolnych


Czynniki warunkujące wzrost zainteresowania odchyleniem od normy:


*

pojawienie się osób z odchyleniami od normy
*

pojawienie się nowych chorób
*

wzrost czynników patogennych
*

rozwój nauki (medycyny, psychologii, techniki, farmakologii, socjologii, prawa, etyki)

*

rozwój cywilizacyjny
*

media (większa świadomość)
*

wzrost zainteresowań problematyką pedagogiki specjalnej
*

idee humanitarne
*

choroby cywilizacyjne (AIDS, nerwice)

Szkoła specjalna

Szkoła specjalna – tym terminem obejmujemy wszystkie jej stopnie (przedszkola specjalne, szkołę podstawową zawodową i różne formy szkolenia dla dorosłych w ośrodkach zawodowej rehabilitacji). To instytucja , w której kształci i wychowuje się dzieci z różnymi zaburzeniami, upośledzeniami, które nie mogą uczęszczać do szkoły normalnej lub nie mogą sprostać wymogom tej szkoły.


Kształcenie specjalne – jest szerszym pojęciem; obejmuje zajmowanie się dzieckiem, nie tylko w szkole specjalnej, w jej murach, ale także poza klasami (w domu, na obozach, zajęciach pozalekcyjnych).



Szkolne placówki specjalne:



*

ośrodki wczesnej interwencji – placówki, w których przebywa dziecko od urodzenia do 7 roku życia; są to miejsca, gdzie rodzice otrzymują np. informacje jak postępować z dzieckiem
*

przedszkola specjalne – od 3 roku życia nawet do 10 roku; dla dzieci niewidomych, głuchych, upośledzonych umysłowo (umiarkowane i znaczne upośledzenie), dla dzieci przewlekle chorych
*

szkoły podstawowe specjalne:

*
o

dla dzieci upośledzonych umysłowo (w stopniu lekkim)
o

dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i częściowo znacznym (tzw. szkoły życia)
o

dla niewidomych
o

niesłyszących
o

niewidomych -upośledzonych umysłowo

*

gimnazjum
*

szkoły średnie:

*
o

zawodowe (dla upośledzonych w stopniu lekkim) przygotowujące do konkretnego zawodu
o

szkoły przysposobienia do pracy (przygotowują do różnych rodzajów pracy)
o

licea
o

technika

*

szkoły pomaturalne – 2 letnie
*

warsztaty terapii zajęciowej – od 16 roku życia, dla osób z umiarkowanym i znacznym stopniem upośledzenia; są to zajęcia rekreacyjne, wycieczki, terapa, rehabilitacja; osoby dostają kieszonkowe
*

domy pomocy społecznej – dla osób o różnych niepełnosprawnościach; część osób trafia tu od urodzenia, także w wyniku śmierci rodziców
*

mieszkania treningowe
*

ośrodki socjoterapii – dla osób niesłyszących
*

ośrodki szkolno – wychowawcze

Cele i zadania szkoły specjalnej:



*

stworzenie dziecku z odchyleniami od normy warunków pozytywnego rozwoju całokształtu jego osobowości
*

dobór odpowiednich form pracy dzieci, warunków organizacyjno-metodycznych
*

przygotowanie do prowadzenia aktywnego i twórczego życia
*

przygotowanie do zawodu
*

rozwijanie zainteresowań
*

przygotowanie różnych form spędzania wolnego czasu, aby osoby niepełnosprawne potrafiły same sobie ten czas zorganizować
*

wyrównywanie braków
*

zorganizowanie pełnej opieki specjalistycznej
*

przygotowanie młodzieży do tego, aby przyjęła swoje upośledzenie jako dane sobie warunki życiowe, z którymi musi się liczyć
*

osiągnięcie ogólnego rozwoju ucznia na takim poziomie, jaki jest mu dostępny
*

zapewnienie odpowiedniego i niezbędnego zaplecza (podwórze, ogród, las itp.)
*

odpowiednie przygotowanie kadry
*

zapewnienie bogactwa form pracy, form wychowawczych, dydaktycznych, integracyjnych.



Formy organizacyjne kształcenia i pomocy specjalnej:



*

nauczanie indywidualne w domu rodzinnym (dzieci mają przez to duże problemy w nawiązywaniu kontaktów z innymi)
*

zajęcia korekcyjno - wychowawcze (prowadzone w szkołach masowych)
*

klasy specjalne przy szkołach „normalnych”
*

niepełne szkoły filarne
*

organizowanie pomocy sąsiedzkiej – szkoła specjalna udostępnia własne urządzenia np. sportowe młodzieży z pobliskich szkół zwykłych lub innym zespołom, bądź też świadczy niektóre usługi np. krawieckie, naprawę aparatów, tv, na rzecz ludności. Idea ta zakłada, że nauczyciele i wychowawcy szkół specjalnych są zatrudnieni w szkołach zwykłych, a szkoły specjalne przyjmują w swe mury dzieci upośledzone.


Szkoła specjalna

Integracja w pedagogice specjalnej:



Przez zastosowanie urządzeń technicznych (zniesienie barier architektonicznych, pomoce itp.)

1.

Funkcjonalna – polega na tym, że osoby niepełnosprawne spędzają czas i żyją w warunkach razem z innymi (zdrowymi)
2.

Szkolna – (warunki tworzenia szkolnej integracji):

*

włączenie dzieci i młodzieży upośledzonej do zwykłych klas w zwykłych szkołach

*

dwóch nauczycieli

*

mała liczba dzieci w klasie, do 20 osób (od 2 do 4 osób niepełnosprawnych), w przedszkolach mniej
*

specjaliści dodatkowi (logopeda, psycholog, pedagog specjalny, rehabilitant, psychoterapeuta)
*

współpraca kadry z rodzicami
*

lepsze zaopatrzenie w pomoce dydaktyczne, rehabilitacyjne
*

ocena nauczycieli bardzo zróżnicowana i zindywidualizowana
*

decyzję o stopniu integracji podejmują rodzice



Zalety i wady systemu integracji:



Zalety:

*

klasy są mniej liczne
*

rodzice maja większy wpływ na to, co będzie działo się w szkole
*

lepsze przygotowanie i przystosowanie do życia
*

większa aktywność dzieci
*

zwracanie uwagi na osoby z odchyleniami od normy
*

poszerzenie wiedzy na temat ludzi upośledzonych
*

nauka tolerancji, akceptacji, empatii
*

uczenie się współdziałania
*

zniesienie barier architektonicznych
*

stawia nowe wyzwania dla nauczyciela, poznanie innych metod
*

najlepiej się sprawdza w przedszkolu



Wady:

*

nieprzystosowanie programów szkolnych do potrzeb dziecka
*

brak odpowiednich programów wychowania fizycznego i rekreacji
*

dzieci upośledzone zajmują gorsze miejsca w klasie
*

mniejsze oczekiwania wobec uczniów upośledzonych
*

niedostateczne zaopatrzenie w pomoce naukowe np. książki
*

zbyt liczne klasy – dziecko się gubi
*

rozpiętość wieku
*

ograniczone kontakty społeczne i socjalne, mimo iż zwolennicy twierdzą inaczej

Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych:

*

pozytywne – życzliwość, empatia, szacunek, chęć pomocy, akceptacja, tolerancja, współczucie)
*

negatywne – ignorancja, dyskryminacja, szykanowanie, izolowanie, unikanie, litość, poniżanie, wyśmiewanie, agresja fizyczna, obojętność – najgorszy rodzaj z postaw, gdyż traktuje się osobę jak powietrze)
*

ambiwalentne – uczucia przeciwstawne (ktoś mówi, że jest tolerancyjny, a później w praktyce jest zupełnie inaczej)



Postawy rodziców:

*

zbytnia troskliwość (nadopiekuńczość) – wyręczanie we wszystkim; rodzic nie daje szans na wykazanie się
*

odtrącenie: zupełne np. pozostawienie w szpitalu; psychiczne np. Brak akceptacji niepełnosprawności
*

niedocenianie możliwości dziecka
*

zbyt wysokie wymagania
*

niekonsekwencja np. rodzic raz jest surowy i wymagający, innym razem odwrotnie
*

akceptacja dziecka z jego niepełnosprawnością – rodzic wie jakie dziecko ma prawa i obowiązki; nie ma nierealistycznych wymagań ponad siły i możliwości dziecka



Fazy, które przechodzą rodzice po urodzeniu się dziecka niepełnosprawnego:



1.

szoku – zdenerwowanie, płacz, nerwice, wstyd, wrogość, kłótnie małżonków, lęk przed przyszłością, odrzucenie dziecka, obwinianie siebie nawzajem
2.

rozpaczy (kryzysu emocjonalnego) – okres depresji, rozpacz, przygnębienie, poczucie krzywdy i osamotnienia, zmiana planów, rezygnacja z pracy, smutek, większe nakłady materialne; rodzice uważają, że ich sytuacja jest beznadziejna
3.

przystosowania pozornego – mechanizmy obronne:

*

rezygnacja
*

negacja - zaprzeczenie niepełnosprawności
*

agresja – przeciwko sobie, małżonkowi, dziecku, lekarzom, społeczeństwu
*

poszukiwanie nowych środków (np. Uzdrowicieli)
*

wyczerpanie psychiczne

1.

akceptacji (konstruktywnego przystosowania się) – akceptacja zaistniałej sytuacji, relacje z dzieckiem poprawiają się, rodzice obdarzają je miłością, znika wstyd, odzyskanie wiary, pojawia się odpowiedzialność za dziecko

Pedagogika ogólna - podstawowe pojęcia.

Wg Okonia:
Wychowanie - świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku wychowawczym miedzy wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo – instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno – motywacyjną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia.

Proces i wyniki wychowania kształtują się pod wpływem:

*

świadomego i celowego oddziaływania odpowiedzialnych za wychowanie osób i instytucji (m. in. rodziców, nauczycieli, szkoły, organizacji społecznych, kulturalnych i religijnych)
*

systemu wychowania równoległego, a zwłaszcza odpowiednio zorganizowanej działalności środków masowego oddziaływania
*

własnej osobowości



Osobowość – najczęściej oznacza zespół stałych właściwości i procesów psychofizycznych odróżniających daną jednostkę od innych, wpływający na organizację jej zachowania, a więc na stałość w nabywaniu i porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i sprawności, w reagowaniu emocjonalnym w stosunkach z innymi ludźmi oraz na stałość w wyborze celów i wartości.



Osobowość społeczna - odnosi się ona do wprowadzania człowieka w świat określonych wartości, norm zachowań, ról społecznych, tradycji i dziedzictwa kulturowego. Ukształtowanie tej osobowości odbywa się głównie za sprawą socjalizacji.



Środowisko – całość procesów ekologicznych, ekonomicznych, politycznych, społecznych, kulturalno – oświatowych i instytucjonalnych w ich wzajemnych związkach i zależnościach. W tym rozumieniu środowisko jest przestrzenią, w której społeczeństwo realizuje różne formy działalności, tworząc w ten sposób warunki własnego życia oraz zaspokajania materialnych i duchowych potrzeb.



Kultura – ogół stworzonych przez ludzi wartości naukowych, społecznych, artystycznych i technicznych oraz procesy tworzenia tych wartości. Współcześnie zaczyna się pojmować kulturę szeroko, a więc zarówno jako efekty, jak i procesy tworzenia dóbr, zarówno jako normy, wartości i wzory zachowań, jak wytworzone przez ludzi działa, zarówno wartości naukowe i artystyczne, jak i społeczne i techniczno – cywilizacyjne.



Kultura indywidualna - w tym czasie mówimy o człowieku kulturalnym. Człowiek który dobrze przyswoił sobie zasady wychowania, a przy tym jest człowiekiem wykształconym o wysokim intelekcie i wysokiej prezencji.



Kultura w szerszym znaczeniu - odnosi się do zbiorowości np. kultura Greków, kultura globalna. Ogół tradycji, zwyczajów, obrzędów, symboli, wartości materialnych i niematerialnych, przyjętych reguł, podziału ról społecznych. Te elementy są zróżnicowane poprzez uwarunkowania geograficzne, klimatyczne, historyczne, ekonomiczne, polityczne i społeczne.


Pedagogika ogólna - podstawowe pojęcia.

Samokształcenie – samouctwo, osiąganie wykształcenia poprzez działalność, której cele, treści, warunki i środki ustala sam podmiot. W procesie samokształcenia jego cele się dynamizują. Osiągnąwszy wyższy stopień świadomości uczeń dokonuje często przewartościowania i doskonalenia. Proces samokształcenia rzadko występuje w postaci czystej, dość często natomiast bywa powiązany z pracą w szkole, z kształceniem korespondencyjnym czy wychowaniem równoległym. To zdobywanie wykształcenia ogólnego, kształtowanie własnej osobowości według jakiegoś ideału.



Pedagog – dosłownie: prowadzący chłopców do szkoły, wychowawca dzieci.

1.

Pracownik naukowy zajmujący się badaniami oraz pisarstwem w dziedzinie wychowania i oświaty.
2.

Nauczyciel powołany do sprawowania opieki wychowawczej nad młodzieżą w szkole i poza nią oraz do koordynowania współpracy szkoły z domem.



Kształcenie – ogół czynności i przepisów pozwalających ludziom uzyskanie orientacji w otaczającej rzeczywistości. Dzięki tym czynnościom ludzi uzyskują zasób wiedzy, umiejętności i sprawności, a rezultat kształcenia nazywamy wykształceniem. Rodzaje kształcenia:

*

kształcenie ogólne – opanowani wiedzy i zdobycie podstawowych umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie.
*

kształcenie specjalistyczne – przyswajanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu
*

kształcenie ustawiczne – proces ciągłego doskonalenia kwalifikacji ogólnych i zawodowych
*

kształcenie równoległe – odbywa się przez wpływ środowiska masowego przekazu oraz oddziaływanie różnorodnych organizacji
*

kształcenie korespondencyjne – zaoczne, gdzie człowiek samodzielnie realizuje jakiś przedmiot, bądź kierunek studiów z dala od uczelni, wykorzystując komputer lub listownie
*

kształcenie stacjonarne – organizacja procesu kształcenia, która polega na uczestnictwie we wszystkich zajęciach dydaktyczno – wychowawczych w odróżnieniu od kształcenia w ramach szkół zaocznych
*

kształcenie nieformalne – świadoma i zorganizowana działalność mająca na celu poszerzenie wiedzy w jednej dyscyplinie.



Nauczanie – swoisty rodzaj działalności społecznej wykonywanej przez nauczycieli w stosunku do uczniów, której celem jest wywołanie określonej zmiany w uczniach tzn. W ich postępowaniu, dyspozycjach i osobowości. Cechy nauczania:

*

obieg informacji między nauczycielem a uczniem umożliwiający opanowanie określonej wiedzy
*

zdolność ucznia do podejmowania decyzji regulujących jego stosunek do rzeczywistości
*

tworzenie systemu wartości ucznia przez ukazywanie mu różnych wartości moralnych, estetycznych i społecznych
*

podejmowanie działalności praktycznej przez uczniów odpowiednio scharmonizowanej z opanowaniem wiedzy o rzeczywistości

Czas wolny – to czas jaki człowiek ma do dyspozycji jednocześnie po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych i spełnieniu wszystkich obowiązków związanych z pracą, nauką i domem.

Funkcje czasu wolnego:

*

regeneracja sił fiz. i psychicznych
*

podniesienie poziomu motywacji do nauki i pracy
*

zwiększenie wydajności i efektywności życiowej
*

dokształcanie i doskonalenie osobowości niezwiązanych z pracą i nauką
*

rozwój zdolności i zainteresowań.

Dwie podstawowe funkcje odnoszące się do czasu wolnego ludzi dorosłych:

*

funkcja odtwarzania sił człowieka zużywanych w czasie pracy zawodowej i innych niezbędnych zajęć
*

funkcja duchowego (kulturalnego, ideowego, estetycznego) i fizycznego rozwoju człowieka



Uczenie się – proces, w którego toku na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte. Jest jedna z podstawowych form działalności ludzkich obok pracy, zabawy i działalności społeczno – kulturalnej dla celów pedagogicznych.



Tolerancja - z greckiego oznacza cierpliwość, wytrwałość w znaczeniu szerokim i potocznym. Termin ten oznacza wyrozumiałość, pobłażliwość wobec cudzych poglądów upodobań i wierzeń, pomimo tego, że są odmienne od tego co samemu uważa się za słuszne lub prawdziwe. Tolerancja definiowana jest jako uznawanie i respektowanie prawa innych osób do posiadania poglądów, gustów odmiennych od naszych. Nie obejmuje jednak idei wstecznych, antyhumanitarnych czy wręcz zbrodniczych. Pedagogikę interesuje tolerancja intelektualna i moralna:

*

Tolerancja intelektualna - przejawia się szacunkiem wobec cudzych poglądów, wyrażających się w dopuszczeniu ich do głosu.
*

Tolerancja moralna - oznacza, że przy zachowaniu elementarnych norm moralnych są uprawnione różne style życia, postawy, obyczaje i zwyczaje. Komponentem tolerancji moralnej jest tolerancja religijna. Rozumiana najczęściej jako przyjmowanie, bądź odrzucenie wierzeń i praktyk postulowanych przez różne religie.



Tolerancję w pedagogice można rozumieć dwojako:

*

Jako postawę człowieka przejawianą wobec innych ludzi, ich zwyczajów, obyczajów i zachowań. Taki sposób interpretowania tolerancji jako postawy przejęła pedagogika z socjologii i psychologii społecznej. Przyjmuje się tutaj, że jednostka jest tolerancyjna jeśli wychowuje się w tolerancyjnym społeczeństwie.
*

Jako wartość, zakłada, że człowiek jest wartościowy wówczas kiedy przejawia tolerancję pozytywną. Taki sposób interpretacji tolerancji jako wartości, przeniknął do pedagogiki z filozofii, etyki i aksjologii.



O tolerancji pozytywnej mówimy wówczas, gdy akceptujemy cudze poglądy, zachowanie, obyczaje, styl życia i nie zgadzają się one z naszym własnymi. Dajemy jednak tej osobie szanse wyrażania lub prezentowania tych elementów, o ile nie szkodzą one ludziom, zwierzętom ani przyrodzie.

Z tolerancją negatywną mamy do czynienia wówczas, gdy akceptujemy cudze zwyczaje, obyczaje, poglądy bądź style życia nawet, gdy czynią one krzywdę ludziom, zwierzętom i przyrodzie. Wówczas nie reagujemy obawiając się konsekwencji, a taka tolerancja przejawia się postawą nietolerancji.



Głównym zadaniem pedagogiki jest wychować jednostką w duchu tolerancji pozytywnej. Wychowanie w duchu tolerancji pozytywnej - to nie znaczy rozwijać w nim postawy obojętne na to co robią inni ani też pobłażliwość wobec ludzi tzw. Złych. Chodzi o to, by nauczyć dziecko szanować przekonania, poglądy itp., których sami nie podzielamy a także rozwijanie w nim postawy przyzwolenia na te działania, z którymi się nie solidaryzujemy.

"Przykłady wykorzystania Internetu w edukacji ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych"

Pojęcie specjalne potrzeby edukacyjne pojawiło się już w 1978 roku w Wielkiej Brytanii w dokumencie zwanym Warnock Report i zostało upowszechnione w Deklaracji z Salamanki opublikowanej przez UNESCO w 1994 roku. Polska, jako państwo członkowskie, zobowiązała się do respektowania zawartych w niej postanowień, a dowodem na to są nowelizowane akty wykonawcze ustawy o systemie oświaty. Gwarantują one dzieciom i młodzieży prawo do uzyskania w szkole opieki i pomocy uwzględniającej indywidualne możliwości oraz specjalne potrzeby edukacyjne.
Specjalne potrzeby edukacyjne według M.Bogdanowicz odnoszą się do tej grupy uczniów, która nie może podołać wymaganiom powszechnie obowiązującego programu edukacyjnego. Mają oni, bowiem znacznie większe trudności w uczeniu się niż ich rówieśnicy. Są w stanie kontynuować naukę, ale potrzebują pomocy pedagogicznej w formie specjalnego programu nauczania i wychowania, specjalnych metod, dostosowanych do ich potrzeb, możliwości i ograniczeń. Powinni być nauczani przez specjalistyczną kadrę pedagogiczną w odpowiednich warunkach bazowych przy uwzględnieniu odmiennych rozwiązań organizacyjnych.
Rozpoznawanie i zaspokajanie specjalnych potrzeb dotyczy, zatem osób z odchyleniami od normy. Odchylenia mogą odnosić się do właściwości biologicznych, psychologicznych i społecznych. Mogą mieć charakter ilościowy i jakościowy, przez co wywierają mniejszy lub większy wpływ na przebieg rozwoju i wychowania człowieka. Odchylenia ujemne powodują ograniczenia rozwoju fizycznego i psychicznego, utrudniają naukę i adaptację zawodową, zakłócają społeczne funkcjonowanie człowieka, czyniąc go osobą niepełnosprawną. Odchylenia dodatnie to szczególne uzdolnienia i talenty (J.Jastrząb, 1995). Przyjmując jako kryterium rodzaj niepełnosprawności, wyróżnia się:

• osoby z uszkodzeniami sensorycznymi
• osoby z niesprawnością motoryczną (osoby z uszkodzeniem narządu ruchu oraz osoby z przewlekłymi chorobami narządów),
• osoby z niepełnosprawnością psychiczną (osoby umysłowo upośledzone z niepełnosprawnością intelektualną, osoby psychicznie chore z zaburzeniami osobowości i zachowania oraz osoby cierpiące na epilepsję),
• osoby z niepełnosprawnością złożoną
• osoby z zaburzeniami emocjonalnymi,
• osoby z zaburzeniami komunikacji językowej,
• osoby z autyzmem dziecięcym i pokrewnymi schorzeniami,
• osoby ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
• osoby z niepełnosprawnością społeczną
• osoby z przewlekłymi schorzeniami somatycznymi.

Specjalne potrzeby edukacyjne są przyporządkowane konkretnym typom niepełnosprawności, która może występować w postaci wad zmysłów, dysfunkcji narządów słuchu, kalectwa, upośledzenia umysłowego, chorób przewlekłych i niedostosowania społecznego czy w postaci specyficznych trudności w uczeniu się. Należy również uznać, że jedną z podstawowych potrzeb wszystkich dzieci jest uznanie indywidualności oraz dostrzeganie w niej pozytywnych wartości.
Zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych to sprawdzony wyznacznik dobrego nauczania, z którego korzystają wszyscy uczniowie. Każde dziecko może mieć trudności w nauce i to właśnie one powinny stanowić podstawę do udoskonalenia procesu nauczania. Zadaniem nauczyciela w obecnej szkole jest szukanie takich rozwiązań, które uwzględniłyby indywidualne różnice między dziećmi. Uczniowi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i wychowawczymi należy zapewnić dodatkowe wsparcie, które wzmocniłoby efektywność nauczania. To na szkole spoczywa odpowiedzialność za zorganizowanie zajęć szkolnych w taki sposób, aby wszyscy uczniowie mogli rozwijać się zgodnie ze swoimi zdolnościami, potrzebami, możliwościami i ograniczeniami.
Internet jest jednym z najmłodszych mediów. Jego dostępność w Polsce, będąca wynikiem przyłączenia do światowej sieci, datuje się od 1991 roku. Szybkość rozwoju tego medium i możliwości jakie otwiera przed wykorzystującym go człowiekiem predystynują Internet do roli użytecznego narzędzia kształcenia i pracy.
Bez wątpienia, technologie informacyjne, jako owoc, a z drugiej strony siła napędowa rozwijającego się społeczeństwa informacyjnego wywierają coraz większy wpływ na szkołę i sposoby realizacji mających w niej miejsce procesów.
Ostatnie dziesięciolecie przyniosło wzrost zainteresowania Internetem, oraz jego rolą. Zaczęto dostrzegać, że sieć wywierać może dwojaki wpływ na ludzi: pozytywny i negatywny. Wynikiem owej konstatacji jest nowe spojrzenie na miejsce Internetu w życiu człowieka. Szkoła mająca na celu kształtowanie człowieka i przygotowanie go do aktywnego życia społecznego, musi ukazywać uczniom różnego rodzaju formy aktywności społecznej od funkcjonowania na łonie rodziny, do działania na szerszej niwie społecznej. O ile w gronie rodzinnym i najbliższych przyjaciół istnieją relacje bezpośrednie, o tyle na tle większych grup społecznych, coraz większą rolę odgrywają media, w tym także Internet.Związek Internetu z edukacją wydaje się być bardzo naturalny. Internet jest bowiem medium informacyjnym, proces dydaktyczny zaś może być postrzegany m.in. jako proces informacyjny. Jako medium informacyjne Internet dostarcza informacji. Tymczasem celem procesu dydaktycznego jest wyposażenie uczących się osób nie tylko w pewien zasób wiedzy lecz także wychowywanie ich zgodnie z przyjętymi ideałami, poprzez kształtowanie wartości uniwersalnych, ogniskujących się wokół transcendentalnej triady: prawdy, dobra i piękna.
Ludzie z uszkodzeniami wzroku, mowy, słuchu znajdują tu alternatywne sposoby komunikowania się na równi z innymi. Osoby niesprawne ruchowo mają tu środowisko wolne od barier związanych z przemieszczaniem się. To ostatnie doceniają także ludzie sprawni fizycznie.
Rozwój wysokiej technologii w ciągu ostatnich lat przebiega niezwykle dynamicznie. Komputery domowe i przenośne stają się dostępniejsze, rozszerzają się ich możliwości, upowszechnia się dostęp do internetu i usług komputerowych. A. Lechowicz wskazuje, że rozwój systemów operacyjnych i oprogramowania użytkowego nieustannie poszerza możliwości praktycznego zastosowania komputerów, w tym także przez osoby niepełnosprawne. Technologie informacyjne są więc obecne we wszystkich dziedzinach życia, oznaczają liczne ułatwienia w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym, a przez to osobom niepełnosprawnym pozwalają na większą samodzielność i aktywność życiową. Słusznie zauważa J. Łaszczyk, iż „upowszechnianie edukacji komputerowej w procesie rewalidacji jest dla dzieci i młodzieży specjalnej troski szansą na wyrównywanie możliwości życiowych”.
Buczyńska i B. Siemieniecki wyróżniają szereg korzyści płynących z zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej. Wg nich technologie te ułatwiają komunikację interpersonalną ze światem zewnętrznym (osoby niepełnosprawne, często skazane na stały pobyt w do-mu, dzięki internetowi nawiązują kontakt wirtualny ze światem, prowadzą dyskusje, poznają ciekawych ludzi, wymieniają poglądy) i stanowią cenne źródło wiedzy, albowiem dostęp do informacji prezentowanych w sposób multimedialny sprzyja rozwojowi intelektualnemu. Ponadto funkcjonują jako narzędzie ułatwiające podnoszenie kwalifikacji i kompetencji, skoro sieć komputerowa udostępnia znaczną liczbę propozycji edukacyjnych i skoro dzięki rozwojowi technologii komputerowej powstają nowe rodzaje usług możliwych np. do wykonania w domu. Technologie informacyjne mogą też służyć za środek terapeutyczny - pozwalają na to profesjonalne programy lub pakiety programów terapeutycznych czy edukacyjnych, zawierających narzędzia tematycznie i treściowo odpowiadające zaleconej terapii, często przygotowanych dla potrzeb konkretnego ucznia. Stanowią wreszcie cenny sposób na ćwiczenie umiejętności - a to ze względu na możliwość wielokrotnego powtarzania z pomocą komputera ściśle określonych czynności.
M. Bogdanowicz zwraca też uwagę, że u uczniów z niepełnosprawnością intelektualną trudno przezwyciężyć niechęć do uczenia, a uruchomienie ich aktywności szkolnej wymaga od nauczyciela wielu zabiegów motywacyjnych. Komputer przez swoją techniczną atrakcyjność wywołuje zainteresowanie i pozytywną motywację, a także podtrzymuje aktywność własną ucznia.
W zakresie działań edukacyjnych Internet, po zastosowaniu specjalnych urządzeń peryferyjnych, pozwala osobom z wieloraką niepełnosprawnością na alternatywną komunikację. W zakresie działań korekcyjnych komputer umożliwia nauczycielowi i uczniowi staranniejsze kontrolowanie czynności, ułatwia też szybkie korygowanie błędów. Zastosowanie komputera i Internetu w szkole i używanie odpowiedniego oprogramowania wspiera usuwanie już utrwalonych błędów oraz korygowanie błędnie ukształtowanych pojęć. W działaniach usprawniających dużą rolę pełni umiejętność posługiwania się myszką i klawiaturą: są to ćwiczenia usprawniające rękę, poprawiające koordynację wzrokowo-ruchową, rozwijające umiejętność koncentracji uwagi, spostrzegawczość, percepcję wzrokową i inne. Stąd na świecie coraz więcej firm zajmuje się produkcją oprogramowania i urządzeń peryferyjnych dla osób niepełnosprawnych.
Komputer doskonale symuluje różnorodne sytuacje dydaktyczne, jest cierpliwy i obiektywny, daje uczniom możliwość indywidualnej pracy i stymuluje do samodzielnego rozwiązywania problemów, dostarczając rozlicznych bodźców aktywizujących i mobilizujących. I choć w pełni nie zastąpi nauczyciela, stał się obecnie nieodzownym narzędziem pracy pedagoga specjalnego. Są jednak w Polsce placówki kształcące uczniów niepełnosprawnych, które tylko w niewielkim zakresie lub wcale nie wykorzystują technologii informatycznych.
E- edukacja jako forma kształcenia na odległość ma wszystkie zalety nauczania. Praca z komputerem rozwija umiejętności analizowania, abstrahowania, klasyfikowania itd. Uwzględniając ponadto możliwości jakie daje nam Internet tj. możliwość sprzężenia zwrotnego między uczestnikami procesu edukacji, łatwość w przesyłaniu i modyfikowaniu materiałów dydaktycznych, możliwość szybkich kontaktów między uczniami a wykładowcami.
Bez wątpienia otwiera nowe możliwości kształcenia niepełnosprawnych ruchowo. Szkoły masowe i uczelnie wyższe, realizujące tradycyjny model edukacji, wymaga fizycznej obecności słuchaczy na zajęciach, co przy osobach z dysfunkcją ruchu często jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe ze względu na rozmaite bariery architektoniczne. Zdalne nauczanie oraz Internet eliminują w pewnym sensie owe bariery, a tym samym ułatwiają niepełnosprawnym zdobycie wykształcenia.
Pedagogika medialna wskazuje na dwie cechy Internetu, które sprawiają, że ma on istotne walory edukacyjne: operuje on wszystkimi rodzajami kodów: słownym, obrazowym i
działaniowym oraz jest medium interaktywnym (interakcyjnym), a więc umożliwiającym i
wymuszającym wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch osób lub obiektów. Edukacyjne walory Internetu, w świetle wymienionych cech, rysują się, następująco:

1. Internet jest medium bogatym w informacje, podawane w bardzo różnorodnych formach. Jego wykorzystanie w pracy z uczniami wpływa na poszerzenie ich pola poznawczego. Poprzez bogactwo zasobów sieć sprawia, że proces poznania staje się interesujący i zindywidualizowany, a co za tym idzie angażujący emocjonalnie.

2. Internet umożliwia nie tylko docieranie do informacji, ale również ich przechowywanie, przekształcanie i przesyłanie, bez ograniczeń przestrzennych i czasowych, dzięki czemu zapewnia wszystkie rodzaje poglądowości: ilustratywną, operacyjną i wyobrażeniową.

3. Internet daje szansę na rozwój nauczania problemowego, co w kontekście
stosowanych dotychczas w nauczaniu tradycyjnym metod podawczych, jest jego
istotnym walorem. Przed nauczycielami, przyzwyczajonymi do przekazywania
(opowiadania, wykładania) treści nauczania stawia on nowe wyzwanie - budowania
takich zadań, które pozwolą uczniom samodzielnie konstruować swoją wiedzę, w
oparciu o zasoby internetowe. Ale również „stawia wymagania” uczniowi, bo jako
medium interaktywne domaga się od niego różnorodnej aktywności.

4. Internet wprowadza nowe formy porozumiewania się nauczycieli, uczniów i rodziców
nauczyciel ma możliwość przekazywania poprzez sieć (umieszczając na serwerze
szkolnym) różnorodnych informacji dla uczniów i ich rodziców, może również np.
kontaktować się z rodzicami i uczniami za pomocą poczty elektronicznej.

5. Wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych przez ucznia w szkole oznacza także ich późniejsze wykorzystanie w życiu dorosłym. Działanie takie jest,
więc istotne w kontekście wprowadzania społeczeństwa polskiego do społeczeństwa
informacyjnego.

Badania eksperymentalne nad efektywnością wykorzystania technologii informacyjnych w procesie kształcenia na lekcjach w szkole podstawowej i gimnazjum wykazały, że użycie tychże technologii sprzyja większemu zainteresowaniu tematem lekcji i większej satysfakcji uczniów z udziału w lekcji (większemu zaangażowaniu uczniów na lekcji); wyższemu poziomowi i bardziej zróżnicowanym formom aktywności uczniów; większej koncentracji uczniów, lepszemu wykorzystaniu czasu lekcji; większemu przyrostowi wiedzy, osiąganiu lepszych wyników nauczania; nabywaniu przez uczniów kompetencji związanych z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych w różnych sytuacjach życiowych. Aby nie powstało wrażenie, że Internet, w kontekście pracy z młodymi ludźmi, posiada same walory, należy wspomnieć o zagrożeniach, jakie są związane z jego użytkowaniem. Na ten temat pojawiło się już niemało publikacji, zarówno zagranicznych, jak i polskich. W tym miejscu warto jednak wspomnieć o zagrożeniach związanych z treściami, jakie zawiera Internet:

1. Poprzez Internet mamy dostęp do wielkiej liczby informacji, zarówno cennych,
jak również mało wartościowych, czy wręcz fałszywych. Selekcja informacji i
ich hierarchizowanie jest dla użytkownika trudna i często przerasta jego
umiejętności.

2. Zawartość Internetu jest bardzo różnorodna, jednak stronami szczególnie
często odwiedzanymi są strony z pornografią (również prezentującą dewiacje,
przemoc i pedofilię). Na strony takie można trafić także przypadkiem, przy
poszukiwaniu innych informacji.

3. W Internecie jest bardzo dużo reklam, działających w sposób zamierzony
(zachęcenie odbiorcy do zakupienia określonego towaru) i niezamierzony (nie
doprowadzający do zakupów, ale powodujący zmiany w psychice przez sam
kontakt z reklamą): pobudzenie różnych emocji, takich, jak łakomstwo,
pożądanie seksualne i pragnienie posiadania, które to emocje te wzmacniają
orientację życiową typu mieć).

4. Internet „wciąga” i pochłania wiele czasu - wielość i różnorodność informacji
nierzadko prowadzi do wielogodzinnego przesiadywania przed komputerem,
kosztem relacji rodzinnych i przyjacielskich (korzystanie z Internetu jest
zajęciem indywidualnym, a jeżeli prowadzi do nawiązania znajomości, są to
znajomości specyficzne).

Wykorzystanie Internetu w procesie nauczania pozwala w pewnym stopniu niwelować
opisane wyżej zagrożenia. Liczba informacji, z jakimi styka się człowiek jest ogromna, i
dynamicznie rośnie. Wykorzystywanie Internetu w szkole kształtuje u uczniów umiejętność
poruszania się w gąszczu informacji, świadomego wybierania informacji ważnych, a
filtrowania tych błahych i nieprawdziwych. Uczy również korzystania z Internetu jako
narzędzia pracy, nie tylko zabawy, rozrywki, nawiązywania kontaktów towarzyskich.